Tentoonstelling Kruisweg in de kunst en media, KDC

Tot aan Pasen is er in het Katholiek Documentatie Centrum te Nijmegen een tentoonstelling te zien over het fenomeen kruisweg, waarin het werk van Piet Gerrits een prominente rol inneemt en een van zijn staties de blikvanger vormt.

De kruisweg is sinds de 19de eeuw een vast onderdeel van het katholieke kerkinterieur. Standaard is een reeks van veertien staties – schilderingen of beeldhouwwerk – die tegen de wand van de kerk zijn aangebracht. ‘’De kruisweg lopen’’ vindt plaats op Goede Vrijdag, waarbij de priester met zijn gevolg bij iedere statie stilstaat en een belangrijk moment memoreert uit de lijdensweg die Christus heeft doorlopen vanaf het moment dat hij door Pilatus werd veroordeeld tot aan zijn kruisdood op de Calvarieberg en zijn graflegging. Er zijn ook kruiswegen buiten de kerk, in een processiepark, waar men individueel de kruisweg kan lopen het gehele jaar door.

Nu blinken kruiswegstaties in de regel niet uit door hoge artistieke kwaliteit of door originaliteit. Vaak gaat het om serieproducten die in een atelier als het ware aan de lopende band werden vervaardigd.

De staties van Piet Gerrits vormen hierop een gelukkige uitzondering en kernmerken zich door de authentiek aandoende Oosterse setting in de gebouwen en in de kleding van de afgebeelde personen. Dit streven naar authenticiteit is kenmerkend voor het werk van deze kunstenaar, die jarenlang in Palestina heeft gewoond en gewerkt. Om die reden is hij ook de huiskunstenaar geworden van de Heilig Landstichting, het devotiepark dat vanaf 1911 bij Nijmegen tot stand kwam.

Piet Gerrits heeft in de loop der jaren verschillende reeksen kruiswegstaties gemaakt voor kerken in het gehele land en uiteraard ook in de Heilig Landstichting bij Nijmegen, waar hij de staties in het begraafpark ontwierp. De tentoonstelling in het KDC toont geen ‘’echte’’ staties, die kerken immers moeilijk kunnen missen in de tijd voor Pasen, maar een selectie van zijn ontwerptekeningen en -schetsen.

Een daarvan is een nauwkeurige pentekening voor een van de staties voor de Fraters van Tilburg, welke later overgebracht werden naar de Margaretha Maria Alacoque-kerk aldaar en na de recente sluiting van deze kerk terechtkwamen in een nieuw gebouwde kerk in het Poolse Gniezno.

Twee andere schetsen zijn ontwerpen voor de schilderingen in de Haagse Gerardus Majellakerk, die verloren zijn gegaan bij de sloop van deze kerk in 1982 en daardoor van bijzondere documentaire waarde zijn.

De blikvanger van de tentoonstelling, die ook op de affiche is afgebeeld, is de grote kleurrijke voorstudie van de zesde statie – Christus die het bloed en zweet van zijn gelaat afveegt met de doek die Veronica hem aanreikt – in het begraafpark in de Heilig Landstichting. Deze statie, die als tegeltableau werd gerealiseerd, is nog steeds in situ te bewonderen.

Drs. Tim Graas